Bosna’nın Üzücü Tarihi
Maalesef Saraybosna sadece yeme-içme, gezme ve tozmadan ibaret bir yer değil.. Bu şehir ne yazıkki çok fazla gözyaşı içeriyor.
Saraybosna’da attığınız her adımda karşınıza 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşın izleri çıkıyor. Binalarda kurşun izleri, yerlerde şarapnel izleri, hemen her boş alana kurulan toplu mezarlar, tüm bunlar insanın ruhundan bir parçayı alıp götürüyor..
Şehirde bir çok yerde katliamın boyutlarına yakından şahit olacağınız savaş müzeleri var. Bunlar arasında Srebrenitsa katliamının fotoğraf sergisi, War Chlidhood Müzesi ve Umut Tüneli dikkat çekiyor. Özellikle Srebrenitsa sergisine gittiğinizde, içerden yaşlandığınızı hissederek çıkacaksınız…
Bosna Savaşı
Bosna savaşı Sırplar ve Bosnalı Müslümanlar arasında yaşandı. Aslında burada yaşananlara savaş demek biraz zor çünkü burada yaşanan şey bir katliam… Özetle anlatmak gerekirse Yugoslavya yıkıldıktan sonra 1992 yılı itibariyle Sırplar, silahlanmaya başladı ve Bosnalıları buldukları heryerde katletmeye başladılar. Buna karşılık Bosnalıların silahı taş ve sopa, tankları ise taksiler olmuştu.
Bosna Savaşı 20. yy’da Avrupa’nın orta yerinde yaşanıyordu ancak binlerce insan katledilirken Birleşmiş Milletler sesizce izlemekle yetiniyordu. O yıllarda Birleşmiş Milletler neden birleşmiş kimse anlamıyordu!
Ben hatırlayamıyorum ama savaş boyunca Türkiye Bosna’ya her türlü yardımda bulunmuş. Orada tanıştığımız bazı kişiler bize ‘Türkiye bizim abimizdir’ dedi ne kadar duygulandığımı anlatamam..
Srebrenitsa Katilamı
Savaşın son yılında, takvimler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde Bosna’da insanlığın en büyük dramı Srebrenitsa Katilamı yaşandı. Srebrenitsa çoğunluğun Müslüman olduğu bir şehirdi ve bu şehir Birleşmiş Milletler tarafından güvenli bölge ilan edilmişti. BM koruması altındaydı. 1995 yılına gelindiğinde Sırıplar, komutan Kasap Mladiç önderliğinde şehri geri almaya karar verdi. BM’nin kararı ile o dönemde silahsızlanma başlamış ve Bosnalıların ellerindeki silahlar toplanmıştı. Şehir BM’nin Hollandalı askerleri tarafından korunuyordu. Sırp askerler, Hollandalı BM askerlerinin bazılarını rehin aldı. Buna karşılık Hollandalı BM komutanı şehri Sırplara teslim etti.
Böylelikle Mladiç ve askerleri Srebrenitsa’ya girdi ve askerler 10000 kişiyi esir alıp 5 gün boyunca 8372 kişiyi kadın, çocuk demeden öldürdü.
Daha ne kadar kötü olabilir demeye kalmadan Sırp askerler, kimlikleri tespit edilmesin diye cesetleri parçalayarak toplu mezarlara gömdüler.
Mezarlar bulunana kadar yakınları, akrabalarını aylarca çaresizce aradı. Ölenlerin kimlikleri ancak DNA tespiti ile yapılabildi ve bugün hala bulunamayan insanlar var..
“Çocukları küçük kurşunla öldürürler değil mi anne?”
Bosna savaşında 12.000’ni çocuk toplam yaklaşık 200.000 kişi hayatını kaybetmiş..Sırp askerleri hiç kimseye acımamış..
War Chlidhood Müzesi’ni gezerken boğazınızı düğümleyecek her biri birinden dramatik hikayeyle karşılaşacaksınız..
“Çocukları küçük kurşunla öldürürler değil mi anne?” Bu soru ölmeden önce küçük bir çocuğun annesine son sorduğu soruymuş. Bir röportajda çocuğunun mezarı başında bir anne anlatmış bunu…
